Temel Hidrolik Bileşenler

Hidrolik bileşenler, hidrolik sistemlerin kurulduğu temel bileşenleridir ve dört kategoride sınıflandırılır. Hidrolik pompalar, kontrol valfleri, aktüatörler ve hidrolik aksesuarlar.

Hidrolik Pompa

Hidrolik pompa, mekanik enerjiyi hidrolik enerjiye çeviren elemandır. Hidrolik sistem gereksinimlerini karşılayan hidrolik yağ kaynağı sağlar. Hidrolik sistemin güç kaynağıdır. Hidrolik pompa özellikleri:

1. Yapısı karmaşıktır ve işleme teknolojisi, malzeme ve kurulum gereksinimleri çoktur.
2. Hidrolik sistemdeki en büyük yük ve en uzun süre çalışan bileşendir. Dolayısıyla, çabuk aşınır ve bozulur.
3. Hidrolik pompanın takılması ve sökülmesi çok maliyetlidir. Kurulumu doğrulamak için genellikle sık sık sökülmemesi gerekir. Hidrolik pompa, hidrolik sistemin en önemli bileşenlerindendir. Hidrolik pompa hasar görünce, sistem basıncı ve akışı da bozulur.

Hidrolik pompa, esasen çalışma parçasında, hareketli parçalarda ve çalışma parçasının aşınması, yatağın hasar görmesi ve şanzıman milinin burulması gibi güç aktarım parçalarında hasarlanır.

Yapıya göre hidrolik pompalar üç çeşittir. Dişli pompalar, kanatlı pompalar ve eksenel pistonlu pompalar. Basınç seviyelerine göre ise düşük basınçlı pompalar, orta ve düşük basınçlı pompalar ve yüksek basınçlı pompalar mevcuttur. Deplasman boyutuna göre de büyük ve küçük pompalar vardır. Deplasman değişimine göre kantitatif ve değişken pompalar mevcuttur.

Kontrol Valfleri

1. Basınç Valfi: Basınç düzenleyici ve sınırlayıcı valftir. Temelde çeşitli taşma valfleri, basınç düşürücü valfler ve sıralı valfler vardır. Çoğu basınç valfleri ikincil valflerdir. Basınç valfi arızalanınca basınç düşmesi, basınç hiç uygulanmaması, basınç dalgalanması, basınç valfi çekirdeği sıkışması, yay kırılması gibi basınç dengesizliği sorunları yaşanır. Basınç valfi, teşhis ve izlemenin temel elemanıdır.
2. Yön Valfi:Aslında, açma-kapama, pozitif ve negatif akış yönlerinin kontrolü için çeşitli ters çevirme valfleri ve tek yönlü valfler mevcuttur. Geri dönüş valfi aralıklı çalışır ve ömrü geri dönüş sayısına bağlıdır. Ters çevirme valfinin hasarı valf çekirdeği eşleşme yüzeyinin aşınması, valf çekirdeğinin sıkışması, yayın kırılması veya zayıf olması ve elektromıknatısın hasarı şeklinde görülür. Geri vites valfinin kullanırken ve yön valfinin makarasının baş aşağı takılmaları kolaydır. Geri vites valfi hasar görünce, hidrolik sistem hareket sırası düzensizleşir. Tek yönlü valfin hasarı sızdırmazlık yüzeyinde görülür.
3. Akış Valfi:Aktüatörün hareket hız kontrolü için yağ devresinden geçen akışın kontrolüne yarar. Çeşitli hız kontrol valfleri ve gaz kelebeği valfleri mevcuttur. Akış valfinin esas arızası orifisin tıkanması ve sıkışmış valf çekirdeğidir. Akış valfi arızalanırsa, hidrolik sistem kontrolden çıkar.

Aktüatör

1. Hidrolik Silindir: Hidrolik yağ etkisiyle, yük doğrusal harekete itilir. Hidrolik silindirin esas hasarı conta hasarıdır. Conta hasar görünce, hidrolik silindir yavaşlar, sürünür ve dış sızıntı yapar.
2. Hidrolik Motor: Hidrolik yağ ile tahrik edilir. Dönme hareketi sağlar. Yüke hız ve tork kazandırır. Hidrolik motorların temel çeşitleri; dişli motorlar, kanatlı motorlar, eksenel veya radyal pistonlu hidrolik motorlardır. Hidrolik motorun ana hasarı, çalışma parçaları ve hareketli parçaların aşınmasıdır. Bu hasar boşluğu arttırır, bu da çıkış tork ve hızını düşürür, sızıntıya ve titreşime yol açar. Çalışma döngüsünde, hidrolik motor zamanın bir kısmında çalışır ve diğer kısmı durur. Hareket hızı nispeten yavaştır. Hidrolik pompadan daha yavaş aşınır.

Hidrolik Aksesuarlar

1. Akümülatör: Basınç ve akış titreşimini emer. Yardımcı enerji sağlar ve sistem basıncını korur.
2. Filtre: Yağdaki kirleri filtreler ve hidrolik sistemi korur. Çok önemli bir hidrolik elemandır.
3. Yağ Soğutucu / Eşanjör: Sistemi çalışırken soğutma ve sıcaklık dengesini korumaya yarar.
4. Contalar: Normal basıncı korumak için garanti faktörüdür. Enerji akışı malzeme akışı ile tutarlıdır ve ileri-geri iletişimdedirler. Dolayısıyla sızdırmazlık sorunu, enerji iletimini saptırır.
5. Diğer Aksesuarlar: Temel boru bağlantı parçaları, boru kelepçeleri, bağlantılar, aletler vs.

Kaynak: Haber Endüstri – www.haberendustri.com